L&D als de architect van een performante organisatie

Marc Alen
August 19, 2025

L&D als de architect van een performante organisatie

In een vorige blog bespraken we hoe de performantie in een organisatie afhangt van drie factoren, de 3 E’s:
Expertise, Engagement & Environment

Maar wat betekent dit nu voor de rol van L&D in de organisatie?

Het spectrum van L&D-rollen

De geïsoleerde rol
Aan de ene kant van het spectrum wordt L&D nog vaak beschouwd als een opnemer van trainingsbestellingen: iemand in de organisatie heeft beslist dat er een bepaalde training nodig is en het is aan L&D om die op te leveren.

De holistische rol
Aan de andere kant van het spectrum is L&D een performance consultant die in overleg met, én samen met alle stakeholders in de organisatie de 3 E’s bewaakt.

Van geïsoleerd naar holistisch

In een holistische L&D-rol verschuift de focus sterk ten opzichte van de geïsoleerde rol:

  • Minder trainer: Het uitvoeren van leerervaringen wordt vaker intern of extern uitbesteed. Daardoor krijgt L&D meer tijd voor strategische taken, zoals het uitwerken van kaders, methodologieën en kwaliteitsbewaking. We spreken bewust over leerervaringen in plaats van cursussen.
  • Minder administrator: Met goed ondersteunende systemen kan de opleidingsadministratie gedelegeerd of geautomatiseerd worden en dit zowel op het vlak van het beheer van registraties als op het vlak van rapportering en opvolging. Te vaak ziet men dit enkel als kostenbesparing, terwijl het juist kansen biedt om de L&D-rol te verbreden.
    Om dit te realiseren zijn er echter goede LMS’en nodig die aansluiten bij de verwachtingen van zowel de lerenden, het management en L&D.
    Een opmerking in de kantlijn: dat durft al eens tegenvallen.
  • Minder instructional designer: De creatie van leerervaringen gebeurt steeds vaker buiten L&D, bijvoorbeeld in operationele afdelingen of via externe partners.


Tegenover dat verlies aan klassieke taken staat een sterke uitbreiding van strategische rollen:

  • Meer facilitator: De vrijgekomen tijd kan gaan naar begeleiding, ondersteuning en opvolging van leertrajecten.
  • Meer  consultant: L&D luistert naar de échte uitdagingen en behoeften, en moet kunnen antwoorden met een ruime waaier aan oplossingen. En dit is niet altijd (alleen) een leeroplossing.
  • Meer change agent: Aangezien de oorzaak van de uitdaging ook in motivatie of in de omgeving kan zitten, moet L&D een actieve partner in verandertrajecten worden. Vergeet ook niet dat de 'D' in L&D voor Development staat, en dat is zowel individuele ontwikkeling als organisatie-ontwikkeling.
  • Meer business partner: Om als consultant en change agent te slagen, moet L&D de visie, de doelen en de specifieke context van afdelingen én van de organisatie als geheel begrijpen.
  • Meer tech savvy: Technologie speelt een groeiende rol, van AI en data-analyse tot interactieve video, AR/VR en LMS/LXP-platformen. L&D hoeft geen expert in elk domein te zijn, maar wél een goed ingelichte en kritische gesprekspartner.

Drie soorten ‘Experiences’

In de holistische rol wordt L&D mede-verantwoordelijk voor hoe medewerkers leren en hoe ze werken ervaren, evenals in welke mate zij zich thuis voelen in de organisatie. Dat valt samen te vatten in drie 'experiences':

  • Learner Experience: hoe een leermiddel wordt beleefd
    L&D optimaliseert ditmet kennis van leertheorieën en met het aanbieden van de nodige kaders en methodologieën. Dit raakt zowel aan de Expertise als aan Engagement (als in ‘motivatie om te leren’).
  • User Experience: hoe processen of systemen worden ervaren
    Dit is nauw verbonden met Environment en Engagement (als in ‘motivatie om verandering te omarmen’). Acceptatie van een nieuwe digitale omgeving verloopt bijvoorbeeld soepeler als de gebruiker het waarom en de meerwaarde begrijpt. Maar werken aan een betere User Experience betekent ook op zoek gaan naar obstakels in de huidige processen en systemen en meedenken over hoe die obstakels kunnen weggewerkt worden.
  • Employee Experience: hoe medewerkers zich voelen in de organisatie
    Sluit de ervaring aan bij de waarden van de organisatie en de verwachtingen die de organisatie daarrond creëert? Hier kunnen alle drie de E’s spelen. Krijgt de medewerker de kans zich te ontplooien en bij te leren? Ervaart de medewerker de omgeving als motiverend? Biedt de omgeving de medewerker de nodige middelen en infrastructuur om zijn of haar werk naar behoren uit te voeren?


Hiërarchie van experiences

De drie 'experiences' staan in een hiërarchie (zie figuur). Hierbij hebben de binnenste schillen pas effect op de performantie als ook de buitenste schillen effectief zijn.

  • Als iemand zich niet goed voelt in de organisatie (employee experience), helpt zelfs het beste proces of systeem (user experience) diens prestatie niet te verbeteren.
  • Als een nieuw systeem niet begrepen of gewaardeerd wordt (user experience), helpt zelfs het meest uitgekiende leertraject (learning experience) niet om optimaal met dat systeem aan de slag te gaan.

Praktijkvoorbeelden

De directeur Engineering

De directeur Engineering komt naar L&D met de volgende vraag:

“Ik ben ongerust. We hebben voor mijn team in het begin van het jaar objectieven vastgelegd. Het is nu ondertussen september en ik zie veel te weinig indicaties dat ze die objectieven effectief gaan halen. Mijn team heeft dringend nood aan een opleiding projectmanagement.”

In zulke gevallen moet L&D eerst de juiste vragen stellen. Het kan bijvoorbeeld blijken dat de manager wel doelen heeft vastgelegd, maar deze nooit heeft opgevolgd of er geen feedback over heeft gegeven. Dan is de oplossing misschien niet een cursusprojectmanagement voor het hele team, maar het coachen van de manager in feedback en opvolging.

De dienst Veiligheid

De dienst veiligheid komt naar L&D:

“De veiligheidsopleidingen, waar wij vorig jaar zwaar in geïnvesteerd hebben, blijken weinig effect te hebben op de ongevallenstatistieken.”

Het heeft geen zin tijd en geld te investeren in veiligheidsopleidingen als niet tegelijkertijd wordt bewaakt dat de ganse organisatie doordrongen is van het belang van veiligheid en zich daar ook naar gedraagt. Anders ontbreekt het reële besef dat veiligheid één van de kernwaarden van de organisatie is. Bovendien moet elke veiligheidsopleiding gekaderd worden in deze kernwaarde.

Management na reorganisatie

Management komt naar L&D met de vraag:

“Na de laatste reorganisatie blijkt het voor de mensen toch niet zo eenvoudig om de samenhang tussen de nieuwe processen te begrijpen. Kunnen jullie zo snel mogelijk een aantal e-learnings maken?”

Idealiter zou L&D veel vroeger in het veranderingsproces betrokken worden. Als dan in de beginfase blijkt dat een reorganisatie zo ingewikkeld is dat een uitgebreide opleiding nodig is, kan het zinvol zijn om de onderliggende processen beter te ontwerpen of duidelijker te communiceren. Dit betekent echter dat L&D zich moet presenteren, en aanvaard moet worden, als een change manager en businesspartner.

 

Vooruitblik

Klinkt veel van wat we in deze en de vorige blog schreven vertrouwd? Veel van die concepten zijn inderdaad nauw verwant met ‘de lerende organisatie’. Maar wat is die lerende organisatie juist en hoe houdt dat begrip verband met de concepten die we hier beschreven. Wel, daarover gaat net de volgende blog uit deze reeks!

Ready to dive into your learning challenges with us?

Get in touch