Leren ontwerpen begint met durven vragen

Karen Philips
August 5, 2025

Leren ontwerpen begint met durven vragen

Over het echte werk van een Instructional Designer

“Ben jij dan de expert in dat onderwerp?”

Instructional Designers bevinden zich in een vreemd spanningsveld: je wordt geacht leeroplossingen te ontwerpen over onderwerpen waar je zelf (bijna) niets van weet. Dat voelt soms alsof je tekortschiet. Alsof je te weinig inhoudelijke bagage hebt. Maar wat als juist dat niet-weten jouw kracht is?

Je stelt de vragen die ertoe doen

Als Instructional Designer bekijk je complexe materie met een frisse, onbevangen blik. Je vraagt door op dingen die voor de inhoudelijke expert vanzelfsprekend zijn. Je ziet waar de redenering wankelt, waar jargon binnensluipt, waar voorkennis ontbreekt. Dat lukt juist omdat je niet de expert bent. Je durft de vraag te stellen die de doelgroep waarschijnlijk ook heeft en je blijft zoeken tot het antwoord helder genoeg is om leerbaar te maken.

Het vraagt moed om 'domme' vragen te stellen. Maar het is je rol om dingen expliciet te maken. Wat bedoelen we precies met “de wet toepassen”? Wat is het verschil tussen “weten” en “kunnen”? Waarom moet dit eigenlijk geleerd worden?

Je werkt in andermans wereld maar met je eigen kompas

Elke nieuwe opdracht betekent een nieuwe context. Je stapt binnen in een wereld van processen, systemen en vaktaal die nog niet van jou is. Toch moet je snel overzicht krijgen:

  • Wie weet veel, maar zegt weinig?
  • Wie beslist, maar weet weinig?
  • Wat is de werkelijke leervraag en wat is vooral politiek?

Instructional Design is zelden een soloactie. Je hebt subject matter experts nodig. Je hebt een projectleider of opdrachtgever die richting geeft. Je hebt eindgebruikers die hun noden uitspreken (of juist niet). Daarom is stakeholdermanagement cruciaal. Jij bent de schakel die al die mensen verbindt met het leerdoel als houvast.

Het is wroeten, schuren en bijsturen

Wat van buitenaf lijkt op “gewoon een e-learning maken” is van binnen vaak een intensief proces. Je leest PowerPoints van 80 slides zonder structuur. Je ontdekt tegenstrijdige meningen tussen afdelingen. Je krijgt input te laat. Je leert dat ‘interactief’ voor de ene persoon een quiz betekent, en voor de ander een workshop met Lego.

Instructional Design is iteratief werk. Je begint nooit met een kant-en-klaar antwoord. Je wroet, schetst, test, past aan. Je stelt je werk regelmatig in vraag. Is dit nog leerzaam? Of zijn we enkel informatie aan het overdragen? Je laat ideeën los. Je verdedigt keuzes. Je stemt af. Soms loop je vast en dat hoort erbij.

Je moet weten wat je niet weet

Een van de belangrijkste vaardigheden in dit vak is durven erkennen dat je niet alles weet. En daar niet onzeker van worden, maar nieuwsgierig. Want je bent geen inhoudelijke (vak)expert, en dat moet ook niet. Jouw vak is leren ontwerpen. Begrip opbouwen. Gedrag beïnvloeden. Complexe dingen eenvoudiger maken zonder ze te verarmen. Daarvoor heb je anderen nodig. En dat is geen zwakte, dat is professioneel vakmanschap.

Instructional Design is vakwerk met lef

Het eindresultaat ziet er vaak eenvoudig uit: een heldere leerervaring, een goed opgebouwde module, een traject dat werkt. Maar wat niemand ziet, is de gelaagdheid erachter. Het gesprek waarin je de échte leerdoelen ontdekte. De verwoording die je zes keer herschreef tot ze klopte. De keuze om iets niet te doen, omdat het het leerproces zou hinderen.

Instructional Designers zijn kritische denkers, aanjagers van kwaliteit, vertalers van complexiteit. Dat werk vraagt lef, precisie en samenwerking.

Dus ja: je bent geen vakexpert.

Maar je bent wél de expert in leren. En dat is precies de bedoeling.

Ben jij ook Instructional Designer? Waar loop jij tegenaan in je werk? Hoe ga jij om met het spanningsveld tussen inhoud en didactiek? Laat het me weten. Ik ga graag in gesprek.

Source: Image Unsplash Gary Butterfield

Ready to dive into your learning challenges with us?

Get in touch